Warszawa 1939-1945. Okupacyjne losy muzyków 2

Towarzystwo im. Witolda Lutosławskiego przedstawia drugą część albumu Warszawa 1939-1945. Okupacyjne losy muzyków. To kontynuacja pracy, która jest próbą naszkicowania zbiorowego portretu warszawskiego środowiska muzycznego w czasie II wojny światowej. Znajdziemy w niej obrazy wojennej Warszawy widzianej oczami dziecka, relacje młodych muzyków, którzy w okupowanej stolicy rozpoczynali edukację muzyczną i wspomnienia wytrawnych wirtuozów i pedagogów. (…) Podobnie jak w pierwszym albumie, korzystamy z relacji i wspomnień z różnych źródeł – publicznych i prywatnych. Znaczącą część książki stanowią niepublikowane teksty i dokumenty z kolekcji Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego im. Stanisława Moniuszki. To właśnie dzięki zawartości zbioru WTM na karty tej książki powracają niektórzy bohaterowie pierwszej publikacji – Lutosławski, Markowski, Szpilman.

Elżbieta Markowska (fragment wstępu od wydawcy)
Okupacyjne losy muzyków. Warszawa 1939-1945

Koncepcja albumu, wybór materiałów i opracowanie:
Katarzyna Naliwajek
Andrzej Spóz
Współpraca redakcyjna:
Elżbieta Markowska
Redakcja merytoryczna
Katarzyna Naliwajek

Projekt współfinansuje m.st Warszawy

Informacje o dostępności albumu można uzyskać e-mailowy – patrz zakładka kontakt

Warszawa 1939-1945. Okupacyjne losy muzyków

Towarzystwo im. Witolda Lutosławskiego przedstawia album Okupacyjne losy muzyków. Warszawa 1939-1945 w opracowaniu Elżbiety Markowskiej i dr Katarzyny Naliwajek, który jest próbą naszkicowania zbiorowego portretu warszawskiego środowiska muzycznego w czasie II wojny światowej. Muzycy z pokolenia Lutosławskiego studiowali i wchodzili w dorosłe życie w wolnej Polsce. Wielkim autorytetem dla młodych artystów i kompozytorów w okresie międzywojennym był Karol Szymanowski, który na krótko podjął się kierowania Warszawskim Konserwatorium. Szanse na rozwijanie talentów, kontynuowanie studiów za granicą: w Paryżu, Wiedniu czy Berlinie, dawały perspektywy pomyślnego rozwoju kariery artystycznej. A Warszawa w końcu lat trzydziestych była kwitnącym miastem z bogatym życiem kulturalnym. Zwłaszcza sezony muzyczne obfitowały w wydarzenia na europejskim poziomie.

Wybuch wojny 1 września 1939 roku i restrykcje wprowadzone przez okupanta zmieniły życie mieszkańców stolicy w sposób radykalny. Jak przeżyli pięć lat wojny muzycy w okupowanej Warszawie?

Próbujemy odpowiedzieć na to pytanie, przywołując wspomnienia bohaterów tamtych lat, przytaczając relacje świadków, przedstawiając dokumenty, listy i fotografie. Korzystamy z fragmentów wspomnień muzyków, materiałów zaczerpniętych z okazjonalnych, trudno dostępnych publikacji oraz wypowiedzi utrwalonych w nagraniach radiowych. Ważnym źródłem dokumentów są Biblioteka Narodowa i Uniwersytecka, a także archiwa rodzinne.

Wśród bohaterów książki przeważają muzycy z bliskiego kręgu Witolda Lutosławskiego: koledzy ze studiów w Konserwatorium, muzyczni partnerzy, przyjaciele. Wspólne wojenne losy sprzyjały budowaniu wzajemnego zaufania, środowiskowej solidarności, kształtowaniu postaw zdecydowanego oporu wobec okupanta. Nawiązane w tamtych czasach więzi przyjaźni, a także możliwości tworzenia i uprawiania muzyki były dla wielu duchowym ocaleniem.

Album można zakupić w księgarni Motyle Książkowe.

Przewodnik po muzyce Lutosławskiego. Andrzej Chłopecki PostSłowie

Ostatnia, niedokończona książka znanego krytyka i muzykologa, powstała na zamówienie Towarzystwa im. Witolda Lutosławskiego. Kto śledził niegdysiejsze publikacje Andrzeja Chłopeckiego, nie będzie zaskoczony – krytyk nie zmienił poglądów, ale jego ocena stała się głębsza, bardziej stanowcza, bez wahania wskazująca pierwszoplanową rolę Witolda Lutosławskiego dla zrozumienia najważniejszych dylematów muzyki XX wieku. Autor miał świadomość, że taka książka mogła powstać dopiero teraz, na podstawie wiedzy i doświadczenia kilkudziesięciu lat dociekań, jej treścią zaś nie jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o znaczenie muzyki Lutosławskiego, lecz tej odpowiedzi udzielenie. To w pracy krytyka rzadka chwila pewności, której towarzyszy dyktowana właśnie postawą krytyczną potrzeba polemiki, rozmowy, sporu z mądrym i życzliwym czytelnikiem. Publikacja jest finansowana z programów Ministra Kultury Dziedzictwa Narodowego oraz m.st. Warszawy.

Książka dostępna jest w księgarni Polskiego Wydawnictwa Muzycznego.

Lutosławski. 1913-2013

To ponad 300-stronicowy album przygotowany przez Elżbietę Markowską, zawierający wybór wypowiedzi kompozytora, wspomnienia rodziny i przyjaciół oraz fotografie, przenoszące rzeczywisty obraz czasów i ludzi. Publikacja ta jest próbą dopełnienia portretu twórcy i człowieka. Zawiera jedynie (i aż) efekt kwerendy w udostępnionych archiwach rodziny, przyjaciół i podstawowych zbiorach archiwów instytucjonalnych (np. Polskiego Radia). Ponadto zbiera wypowiedzi i materiały rozsiane w różnych, często okazjonalnych lub dziś już trudno dostępnych publikacjach. Czytelnik oczywiście znajdzie tu podstawowe informacje o Witoldzie Lutosławskim, ale zostanie zaproszony do wędrówki przez jego biografię ścieżkami mało uczęszczanymi, które czasami prowadzą przez zakamarki dotychczas nieodwiedzane. Album wydany przez Towarzystwo im. Witolda Lutosławskiego wspólnie z Muzeum Historycznym m.st. Warszawy.

Książka dostępna jest w księgarni Polskiego Wydawnictwa Muzycznego.

Grzegorz Michalski, Lutosławski w pamięci. 20 rozmów o kompozytorze, Towarzystwo im. Witolda Lutosławskiego, wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2007

Zapis rozmów o kompozytorze przeprowadzonych m.in. z Julią Hartwig, Krzysztofem Zanussim, Krystyną Zachwatowiczową, Andrzejem Wajdą, Marcinem Bogusławskim, Krystyną Witkowską, Haliną Szpilmanową, Ryszardem Kapuścińskim. Zebrane tu rozmowy, choć w założeniu przeznaczone do publikacji, noszą wyraźny rys prywatności. Od moich rozmówców oczekiwałem wspomnień o człowieku – jego poglądach, obyczajach, problemach (Grzegorz Michalski)

Publikacja sfinansowana ze środków m. st. Warszawy

Książka dostępna jest w księgarni wydawnictwa słowo/obraz terytoria: www.terytoria.com.pl

Witold Lutosławski, Zapiski, opracował Zbigniew Skowron, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Towarzystwo im. Witolda Lutosławskiego, Warszawa 2008

Wśród rękopisów Witolda Lutosławskiego przechowywanych obecnie w Archiwum Fundacji Paula Sachera w Bazylei znajduje się dokument o szczególnym znaczeniu. Jest to zeszyt z zapiskami kompozytora, rozpoczęty prawdopodobnie na przełomie lat 40. i 50. jako szkicownik projektowanych utworów.

Znaczenie Zapisków nie ogranicza się jednak tylko do sfery warsztatu i techniki kompozytorskiej, bowiem ukazują one również przemyślenia Lutosławskiego związane z sytuacją współczesnej kultury. Określając z biegiem lat swe postawy wobec otaczających go zjawisk i kierunków w nowej muzyce, dalekie wszakże od kategorycznych sądów i ocen, zarysował Lutosławski w Zapiskach cenny obraz swej świadomości artystycznej, który pozwala zrozumieć go pełniej nie tylko jako twórcę, ale również jako człowieka.

Zrealizowano w ramach Programu Operacyjnego Promocja Czytelnictwa ogłoszonego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Książka dostępna jest w księgarni Wydawnictw Uniwersytetu Warszawskiego: www.wuw.com.pl

Zofia Owińska, Witold Lutosławski o sobie, Towarzystwo im. Witolda Lutosławskiego, wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2010

Rozmowy Zofii Owińskiej z Witoldem Lutosławskim mają wyjątkowy charakter, co wynika ze szczególnie bliskich, niemal rodzinnych relacji obojga rozmówców. W swoich częstych kontaktach z dziennikarzami, a jeszcze bardziej w tekstach publikowanych pod własnym nazwiskiem, Lutosławski starannie dbał o poprawność i precyzję wypowiedzi, nie pozwalał sobie na kolokwializmy, niedyskrecje, konsekwentnie unikał wątków dotyczących życia rodzinnego. Ten styl rozmowy zdominował nie tylko publiczny wizerunek kompozytora – był obecny także w codziennych kontaktach ze znajomymi, nawet z przyjaciółmi. Potwierdzają to liczne, bogate w szczegóły wspomnienia ludzi w różnych latach pozostających z nim w bliskim związku. Tym razem, i jest to przypadek odosobniony, stary mistrz opowiada o sobie, swoich bliskich i o muzyce z mniejszą niż zwykle powściągliwością, okazując rozmówczyni serdeczność, na jaką nie mógł liczyć żaden inny dziennikarz.

Publikacja została wydana dzięki dofinansowaniu ze środków m. st. Warszawy.

Książka dostępna jest w księgarni wydawnictwa słowo/obraz terytoria: www.terytoria.com.pl

Witold Lutosławski, O muzyce. Pisma i wypowiedzi, opracował Zbigniew Skowron, Towarzystwo im. Witolda Lutosławskiego, wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2011

Działalność pisarska Witolda Lutosławskiego pozostawała dotychczas w cieniu jego dokonań kompozytorskich. Przyczynił się do tego fakt, iż jego pisma nie tylko są rozproszone w rozmaitych, niełatwo dostępnych źródłach, lecz także spora ich część, w tym wykłady wygłaszane na kursach kompozytorskich, dotychczas nie została wydana. Tymczasem ów pisarski dorobek, czego dowodzi niniejszy zbiór, ujawnia – na równi z indywidualnym stylem – bogactwo i wielokierunkowość zainteresowań jego autora; świadczy o tym, że angażował się on w ujawnianie tajników własnej techniki kompozytorskiej i budowy poszczególnych utworów, ale też był uważnym, a zarazem krytycznym obserwatorem polskiego życia muzycznego, również w jego wymiarze społecznym i politycznym.

Publikacja została wydana dzięki dofinansowaniu ze środków m. st. Warszawy, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Intytutu Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego

Książka dostępna jest w księgarni wydawnictwa słowo/obraz terytoria: www.terytoria.com.pl